شماری از فعالان جامعه مدنی و مدافعان حقوق بشر، چهارشنبه شب ۱۹ جدی، طی یک نشستی در اکس اسپیس، به مناسبت بیستوچهارمین سالگرد قتل عام ۱۹ جدی سال ۱۳۷۹، گردهم آمدند.
این نشست به منظور یادآوری قتلعام دستهجمعی مردم بیگناه یکاولنگ، رسیدهگی به جنایتهای جنگی و حقوق بشری و تطبیق عدالت انتقالی برگزار شد.
عبدالله احمدی، فعال حقوق بشر و رئیس انستیتوت دیجیتالی جامعه مدنی، بر پیگیری و محاکمه عاملان این قتلعام تأکید ورزید. احمدی با اشاره به اینکه نام عاملان این جنایت در گزارشهای سازمان ملل ذکر شدهاست؛ اما برای محاکمه آنان کارهای بیشتر و بنیادیتر لازم است. «مستندات، عکسها، ویدئوها، نقل قولها و گزارشهای این رویداد را به شکل مستقل جمعآوری و از طریق محاکم بینالمللی دادخواهی کنیم، تا بتوانیم صدای قربانیان این جنایت جنگی را به گوش جهانیان برسانیم.» به گفتهای احمدی، اکنون که گروه طالبان به قدرت رسیده و از برگزاری مراسم یاد بود این حادثه نیز خودداری کردهاند.
افزون بر این، حسینی مدنی، مسئول خبرگزاری جمهور و یکی از بازماندهگان شهدای ۱۹ جدی، دراین نشست گفت: «در دولت جمهوری تلاشهای برای محاکمه عاملان این رویداد صورت گرفت، اما متأسفانه دولتهای کرزی و غنی این مساله را جدی نگرفتند.» بسیاری از مستندات و فعالیتهای مدافعان حقوق بشر به دلیل مداخله افراد حکومتی پخش و نشر نشدند.
علاوه براین، دکتر اشراق حسینی، نویسنده و پژوهشگر فلسفه، دراین نشست گفت: «در جوامع سنتی و توسعه نیافته آموزههای افراطیت، بنیادگرایی و قرائتهای ایدئولوژیکی باعث چنین اتفاقات میشود. بنا برای جلوگیری از همچون حوادث باید با ریشههای بنیادگرایی و تفسیرهای نادرست دینی_مذهبی مقابله باید کرد.»
افزون براین، محبالله تائب، مسؤل بخش حقوق بشر نماینده دایم افغانستان در ژینو، دراین نشست گفت: «برای محاکمه کشاندن عاملین جنایتها و تطبیق عدالت انتقالی، فعالان حقوق بشر و وارثین قربانیان جنایتهای جنگی بهویژه قتلعام ۱۹ جدی، در دادخواهی شان از میکانیزمهای بینالمللی استفاده کنند.»
در همین حال، شماری از وارثین قتلعام ۱۹ جدی نیز خواستار محاکمه گروه طالبان در دادگاه بینالمللی دادگستری (ICJ) شدند. آنان از جامعه جهانی و نهادهای بینالمللی میخواهند تا براین جنایت جنگی سرپوش گذاشته نشود و عاملین آن را بر دادگاه لاهه معرفی نمایند.
قتلعام ۱۹ جدی سال ۱۳۷۹، یکی از جنایات جنگی گروه طالبان در ولسوالی یکهولنگ ولایت بامیان میباشد.
در زمستان ۱۳۷۹، گروه طالبان برای شکست نیروی حزب وحدت به رهبری محمد کریم خلیلی، وارد یکهولنگ شدند. نیروهای حزب وحدت که توان مقابله با نیروی طالب را نداشتند به سوی کوهها و مناطق چون درهعلی و نیطاق متواری شدند. این گروه مردم بیگناه مناطق درهعلی و نیک را از خانههایشان کشیده و به شکل دستهجمعی در پشت قلعه عصاخان به رگبار بستند.
دراین قتلعام بیش از ۳۸۰ تن از جمله کودکان، جوانان و زنان به قتل رسیدند.
این قتلعام دستهجمعی هنوز هم در ذهنهای مردم، بهویژه زنان، کودکان و نوجوانان زندهاست و یکی از سیاهترین صفحات تاریخ معاصر کشور محسوب میشود.
خبرگزاری زنان افغانستان
- منبع خبر : خبرگزاری زنان افغانستان