لوی کندهار: « د ٢٠٢١ اګست ۱۵مه، تر ٢٠٢٢ اګست ۱۵مه د ښځو توره ورځی » تېر کال د اګست په پنځلسمه نیټه په افغانستان کې جمهوری نظام سقوط وکړ، چې له دې سره وسله وال طالبان د ټول افغانستان واک تر لاسه کړ. طالبانو د یو کال له تېرېدو وروسته لا هم نړیوال مشروعیت […]
لوی کندهار: « د ٢٠٢١ اګست ۱۵مه، تر ٢٠٢٢ اګست ۱۵مه د ښځو توره ورځی »
تېر کال د اګست په پنځلسمه نیټه په افغانستان کې جمهوری نظام سقوط وکړ، چې له دې سره وسله وال طالبان د ټول افغانستان واک تر لاسه کړ.
طالبانو د یو کال له تېرېدو وروسته لا هم نړیوال مشروعیت نه دی موندلی او د هرې ورځې په تېرېدو سره د افغانانو ستونزې یو په بل پسې زیاتېږی.
دې ډلې د نجونو پر مخ د زده کړو ټول مراکز تړلی، د رسنیو آزادی سلب کړې او هېچاته د مدنی او ټولنیز فعالیت اجازه نه ورکوی.
په کندهار، هلمند، زابل او روزګان کې د ښځو اقتصاد
له هغه وخته چې په افغانستان کې طالبان واک ته ورسېدل، په خاصه ټوګه په کندهار، هلمند، زابل او روزګان کې ټول ټولنیز، اقتصادی او سیاسی ډګرونه له جدی ستونزو سره مخ شوی دی.
په تېرو یو کالو کې د طالبانو حکومت د دې وړتیا نه درلوده چې ښځو ته تر ټولو ساده ټولنیز خدمتونه وړاندې کړی، خو له بشری حقونو څخه د ښکاره سرغړونې، د پخوانیو دولتی کارکوونکو ورکېدل، د ښځو بندی کول، کورونه کور په کور تلاشی، د لږکیو ځورول او په ټولو هغو قضیو کې چې بشری او اسلامی حقوق تر پښو لاندې کوی، زیاتوالی موندلی دی.
د ښځو د حقونو مسله او په دولتی او نادولتی دفترونو او ټولنیزو، اقتصادی او سیاسی فعالیتونو کې د دوی فزیکی حضور د ملګرو ملتونو د نړیوالو غونډو او په پیښو کې د ځواکمنو او نفوذ لرونکو هیوادونو لخوا د دې ډلې د پیژندلو لپاره یو له مخکینیو شرطونو څخه دی.
د افغانستان او طالبانو ډلې تر اوسه د ښځو د حقونو په اړه اندېښنو ته مثبت ځواب نه دی ویلی او په عمل کې یې د ښځو د وضعیت د ښه کولو لپاره کوم اقدام نه دی کړی.
د کندهار، هلمند، زابل او روزګان ولایتونو کې ښځې چې په تېرو شلو کلونو کې په ټولو ټولنیزو برخو کې له نارینه وو سره برابرې وې، برعکس د ډېرو محدودیتونو په لګولو سره؛ اجباری چادرۍ، د پوهنتونونو جوړول، د نجونو پر مخ د ښوونځیو دروازې تړل او ښځو ته په بهر کې د وظیفې د ترسره کولو اجازه نه ورکول د ښځو لپاره د ژوند فضا تنګ کړې ده.
د افغانستان په جنوبی ولایتونو کې د طالبانو تر واکمنۍ وروسته په اقتصاد کې د ښځو ونډه له سترو ننګونو سره مخامخ ده.
اوس د افغانستان په جنوبی ولایتونو کې ښځې او نجونې د طالبانو د انعطاف وړ دینی نظام په وړاندې د ټولنې تر ټولو زیانمنې او بې دفاعې ډلې په توګه، ورځ تر بلې له خپلو اساسی حقونو څخه بې برخې کېږی او حتی ښوونځی ته د رسېدو په حال کې دی. د دوی لپاره ناشونی دی، دا یو نه لیدل کیدونکی خوب دی.
د کندهار، هلمند، زابل او روزګان ولایتونو کې د ښځو او نجونو تعلیم:
د ۲۰۲۱ کال د اګست په میاشت کې د افغانستان تر نیولو وروسته، طالبانو د نجونو پر منځنیو زده کړو لنډ مهاله بندیز ولګاوه، که څه هم د ټولنې د فشار په پایله کې په شاوخوا نهو ولایتونو کې د نجونو ځینې منځنی ښوونځی بیا پرانستل شول. ډیری یې وروسته له هغه وتړل شول چې طالبانو د مارچ په میاشت کې د ټولو ښوونځیو د بیا پرانستلو ژمنه ماته کړه.
خو د افغانستان په جنوبیولایتونو کې د طالبانو له واکمنۍ راهیسې د نجونو منځنی ښوونځی پرانیستی پاتې شوی دی. خو په کندهار او نور جنوبی ولایتونو او نورو ځایونو کې پرانستل شوی نه دی، چې که دوی د مخ په زیاتیدونکی سختګیرانه جامو اغوستلو شرایطو باندې سره موافقت ونه کړی نو و به تړل شی. چی تر اوسه پوری ترل شوی دی٠
“که د نجونو ښوونځی تړلی پاتې شی، د افغان ښځو ټولې لاسته راوړنې به له لاسه ورکړی او افغانستان به د کلتوری او ټولنیز زوال دور ته ورشی. دا تورې دورې ته د ښځو نه جبرانېدونکې پړسوب دی، چې په پایله کې یې د دې هېواد څو نسلونه نجونې له سواد او پرمختګ څخه بې برخې دی. موږ غواړو چې د افغان نجونو لپاره ښوونځی بېرته پرانستل شی او ژر تر ژره باید ټول ښوونځی د نجونو لپاره پرانستل شی. موږ غواړو چې د افغان نجونو نوی نسل بیا ځلانده شی. دوی حق لری چې د مدنی او اسلامی قوانینو پر بنسټ زده کړی وکړی.
خبرگزاری زنان افغانستان
