شنبه ۲۷ حمل ۱۴۰۱ با هجوم زنان معترض خیابانی درجاده های کابل و پیش شرط های جامعه جهانی مبنی بر رعایت حقوق زنان برای به رسمیت شناسی طالبان، این گروه مجبور شدند تا با حضور سمبولیک زنان در برخی از نهادهای دولتی و غیر دولتی موافقت کنند اما محدودیت های زیادی از جمله حجاب اجباری […]
شنبه ۲۷ حمل ۱۴۰۱
با هجوم زنان معترض خیابانی درجاده های کابل و پیش شرط های جامعه جهانی مبنی بر رعایت حقوق زنان برای به رسمیت شناسی طالبان، این گروه مجبور شدند تا با حضور سمبولیک زنان در برخی از نهادهای دولتی و غیر دولتی موافقت کنند اما محدودیت های زیادی از جمله حجاب اجباری را سد راه زنان شاغل گذاشتند.
درین میان شماری از زنان خبرنگار که برای تامین مصارف خانواده با پذیرفتن محدودیت های گشت و گذار و امنیت جانی شان هنوز هم فعالیت رسانه‌ای می‌کنند به خبرگزاری زنان افغانستان می‌گویند که طالبان حضور زنان را در رسانه ها سمبولیک می‌خواهند و حتی به تلفن های خبرنگاران زن جواب نمی‌دهند و آن را به لیست سیاه( Black List) می‌اندازند.
رخشانه حبیبی( مستعار) گزارشگر یکی از رسانه های تصویری درکابل است او به خبرگزاری زنان افغانستان می گوید که به عنوان خبرنگار زن در رسانه یک نقش سمبولیک دارد زیرا برای تهیه‌ی گزارش و عکسبرداری نمی‌تواند آزادانه در شهر گشت و گذار کند . او میگوید فعالیت های ساحه‌ای را خبرنگاران مرد انجام می‌دهد اما زنان خبرنگار فقط در خواندن خبر و گزارش اکتفا می‌کنند.
” خیلی برای خودم آزار دهنده است که این را می‌گم چون و من یک تعداد خبرنگاران زن که به هر نحوی مجبور هستیم کار رسانه‌ای کنیم فعلا نقش سمبولیک داریم درتهیه‌ی خبر و گزارش دست باز نداریم برای گرفتن مصاحبه نمی‌توانیم به ساحه برویم همه‌ی اینهارا همکاران مرد انجام می‌دهد و ما فقط به خوانش چند خبر و گزارش اکتفا می‌کنیم.”
او میگوید یک روز برای گرفتن مصاحبه در یکی از نواحی کابل رفته بود تا وضعیت گشت و گذار زنان در مارکیت های تجارتی شهر کابل را تصویر برداری کند اما از سوی استخبارات طالبان مورد بازپرسی قرار گرفتند با وجود که او کارت خبرنگاری اش را نشان داده بود اما آنها اکتفا نکرده و اورا ساعت ها معطل کردند تا بگویند که برای چه کسی جاسوسی می‌کند.
” هنگام تصویربرداری و گرفتن مصاحبه از زنان بودیم که استخبارات طالبان سر رسیدند با دیدن آنها متوجه شدم که برای چه آمدند برای همین بدون معطلی کارت خبرنگاری‌ام را نشان دادم و تصویربردارم نیز کارت اش را نشان داد اما قناعت نکردند باوجودیکه به لهجه‌ی غلیظ شان نمی‌فهمیدیم و آنها نیز زبان دری ما را درست نمی‌فهمیدند ساعت ها معطل مان کردند تا بگوییم برای چه کسی جاسوسی می‌کنیم و سرانجام موبایلهای مان را هم‌بررسی کردند و سپس مارا از آنجا بیرون کردند.”
گاهی برای گرفتن مصاحبه ویا معلوماتی اندکی وقتی با مقام های طالبان تماس می‌گیریم با ما صحبت نمی‌کنند و دفعه‌ی بعد می‌بینیم که نمبرتماس مان را بلک لیست کرده اند.
نفیسه صالح( مستعار) یکی دیگر از گزارشگران زن درکابل است و برای یک خبرگزاری خصوصی که تقریبا رو به ورشکستگی است کار می‌کند او میگوید تمام کارهایش را از خانه انجام می‌دهد از طریق تلفن و یا انترنت محتوای مورد ضرورتش را به دست میاورد اما وقتی برای بدست آوردن اطلاعاتی با مقام های طالبان تماس می‌گیرد طالبان به او معلومات نمی‌دهند .
” تلفن را جواب می‌دهند وقتی می‌بیند یک زن صحبت می‌کند تلفن را قطع می‌کند و شماره ام را در لیست سیاه می‌اندازند.”
او میگوید مجبور است در بعضی اوقات بدون درنظر گرفتن توازن، خبر ها و گزارشها را منتشر کند زیرا مقام های طالبان با وی مصاحبه نمی‌کند.
اما این محدودیت ها برای خبرنگاران زن در ولایت های دور دست افغانستان شدید تر است . در ولایت های دور دست زنان خبرنگار کاملا از کار رسانه‌ای دست کشیدند و یا دروازه‌ی رسانه ها برای همیشه بسته شده است.
ظریفه حقبین (مستعار) یکی از خبرنگاران زن درولایت هرات با جامعه‌ی نسبتا سنتی و عقیدتی است با آنکه او در یکی از دانشگاه های هرات دانشجو است اما علاقمند کار خبرنگاری است و با شماری از رسانه ها کار خبرنگاری درحوزه‌ی زنان انجام می‌دهد او که درحال فراگیری آموزش آنلاین کار خبرنگاری است برای تکمیل یک پروژه‌ی عکاسی مسجد جامع ولایت هرات یکی از معروفترین مسجد افغانستان را انتخاب کرده بود وقتی از مسولین طالبان اجازه‌ی عکس گرفتن گرفت آنها قبول کردند و گفتند با رعایت حجاب اسلامی می‌توانند به مسجد بروند.و عکس برداری کنند.
اما وقتی ظریفه و چند دختر دیگر وارد مسجد جامع می‌شوند افراد طالبان و محافظین مسجد به حجاب آنها به گونه‌ی مستقیم و غیر مستقیم توهین کردند و گفتند :
“دوره‌ی دموکراسی گذشته است و شما نمی‌توانید اینگونه وارد مسجد شوید و دختران اصلا حق ندارند وارد مسجد شوند.اما برای باردوم وقتی برای عکاسی رفتیم یکی از امامان مساجد جلو ما آمد و گفت که درین مسجد مردانه جایی که قرار است یک مرد سجده کند و نماز بخواند شما زنان قدم میگذارید و بیرون مان کردند.”
ظریفه و همکارانش با وجود مخالفت ملاامام مسجد چند قطعه گرفتند و سپس بیرون شدند.
او روایت می‌کند که افرادی طالبان به لحاظ عقیدتی دریک سطح نیستند و تفکرات متفاوت دارند یکتعداد رفتار خوبی داشتند یکتعداد میانه رو بودند و یکتعداد همچنان تندرو بودند و با دیدن زنان خون شان به نوش می‌آمدند.
او همچنان میگوید هنگام برگشت از مسجد از سوی افراد طالبان مورد بازپرسی قرار گرفته و موبایل های شخصی شان نیز بررسی شده است.
“مکان عکاسی ما نزدیک یکی از اماکن دولتی بود آنها به ما مشکوک شده بودند که جاسوس نباشیم مارا مورد بازپرسی قرار دادند و موبایل های مارا گرفته و وارد حریم خصوصی ما شدند و تمام عکس های مارا بررسی کردند و وقتی چیزی دستگیر شان نشد مارا اجازه دادند آنجارا ترک کنیم.”
در کنار این حتی خبرنگاران مرد وقتی کمره بدست در سطح شهر دیده شوند از سوی استخبارات طالبان مورد بازپرسی قرار می‌گیرند و توهین و تحقیر می‌شوند. با این وجود جایگاه زنان نیز در رسانه های افغانستان تحت حاکمیت طالبان به یک نقش سمبولیک گره خورده است و معلوم نیست چه سرنوشتی در انتظار آنان خواهد بود.
