شب یلدا یکی از جشنهای است که در آن، طی بلندترین شب سال گرامی داشته می شود و به آن «انقلاب زمستانی» نیز می گویند.
در شب یلدا خانوادهها و دوستان گرد هم میآیند و تا پاسی از شب بیدار میمانند. در این شب، سفرهای پهن می کنند که بر روی آن انواع میوهها، آجیل، شیرینی، تربوز و از همه مهمتر انار قرار می دهند. این مجموع، بر حسب فرهنگ و باورهای مردم، نماد «برکت و باروری» هست. فال گیری با دیوان حافظ یکی از سنتهای رایج دیگر این شب است.
شب یلدا در کشورهای مثل افغانستان، ایران، تاجیکستان، ارمنستان و کردستان عراق نیز جشن گرفته می شود. در این کشور ها، آداب و رسوم شب یلدا کمابیش تفاوت دارد، اما اصل جشن و نمادهای آن با هم یکی است.
شب یلدا در حوزهی تمدنی زبان فارسی و بعضی کشورهای دیگر، پیامهای مختلفی دارد. یکی ازآنها، «اهمیت خانواده و دوستی و گرد هم آمدن خانوادهه» است. بهعبارت دیگر، در جهان امروز که ارزش خانواده و رفاقت، روز بهروز رنگ میبازد؛ یلدا ما را به سویی این دو عنصر مهم دعوت میکند.
همانطور که اشاره شد، در شب یلدا رایج است که فال حافظ بگیرند و اشعار حافظ شیرازی خوانده شود. در این کار، امید به آینده، ارتباط با عرفان و لذت ادبی نقش بهسزایی دارد. زیرا اشعار “رند شیراز” از مضامینی گرفته شده است که با حال و هوای این شب زیبا همخوانی دارد.
اما یلدا برای دختران و زنان، بیش از همه اهمیت دارد. در شب یلدا، دختران و زنان افغانستانی لباس بهرنگ انار یا عناب می پوشند. البته این پوشش اجباری نیست؛ اما نشانگر زیبایی خاص و فرهنگ چله نشینی میباشد. بهنظر میرسد همخوانی با رنگ انار، شادی و نشاط را در پی دارد.
بههر روی، در این جشن توجه بیشتر و نکته مهم، «کنار هم بودن» یا همدیگر پذیری است.
در این شب فضای مجازی را کنار بگذاریم و به دنیای حقیقی روی بیاوریم. زیرا فضای مجازی در حال ریشهکن کردن گرما و صمیمیت در بین خانواده هاست؛ این شب زیبا که سال یکبار به ما سر میزند، بهگرمی استقبالش کنیم. بههمین بهانه، با خانوادههای مان باشیم، با آنها مجلس گرم شعر و نقل دوستانه داشته باشیم و شب خاطره انگیز را رقم بزنیم؛ چرا که مهمترین درس شب یلدا، «همدلی و همدیگرپذیری» است. بدون شک، این دو عنصر ستونهای خانواده را محکم نگه میدارد.
همانطوریکه رند شیراز میگوید:
بر سرِ آنم که گر ز دست برآید
دست بهکاری زنم که غصّه سرآید
خلوتِ دل نیست جایِ صحبتِ اَضداد
دیو چو بیرون رود فرشته درآید
صحبت حُکّام ظلمتِ شبِ یلداست
نور ز خورشید جوی بو که برآید
خبرگزاری زنان افغانستان
- نویسنده : فریبا، ماستر مطالعات زنان
- منبع خبر : خبرگزاری زنان افغانستان