افغانستان در دو سال گذشته وحشتناک ترین سفر تاریخی خود را در دوران معاصر داشته است. واگذاری افغانستان به گروه طالبان نه تنها نظام سیاسی کشور را تغییر داد، بلکه به نابودی امیدها و تغییر سرنوشت میلیون ها شهروند آن به سوی تاریکی و مرگ انجامید. در این واگذاری، زنان و دختران این سرزمین، اساسی ترین حقوق انسانی خود، یعنی حق زندگی آزاد و حق زندگی اجتماعی را از دست دادند. کشتار و زندانی نمودن فعالان حقوق بشر و نخبگان از همه نژادها و قومیت ها که برای حقوق بشری خود اعتراض می‌کنند، کشتار دسته جمعی سیستماتیک، شکنجه و زندانی کردن هزاره ها و تاجیک ها نیز نمونه هایی از آپارتاید نژادی است که بر مردم افغانستان تحمیل شده است. با توجه به وضعیت وخیم مردم و حقوق بشر در افغانستان، گروه حمایت از خبرنگاران زن افغان در آستانه کنفرانس دوحه نکات حیاتی را در رابطه با سرنوشت مردم افغانستان به جامعه جهانی یادآوری می کند.
۱. به رسمیت شناختن آپارتاید جنسیتی در افغانستان: به عنوان مثال، یک دختر علیه طالبان اعتراض می‌کند، او را به زندان شخصی می برند و مورد تجاوز جنسی قرار می گیرد که در نتیجه توسط یکی از اعضای طالبان باردار می شود. از ترس افشا شدن، به سرعت دختر را از زندان آزاد می کنند و او به شهر دیگری می گریزد و در آنجا فرزندش را به دنیا می آورد. طالبان دختر را در شهر دیگری پیدا کرده و او و فرزندش را می کشند و دفن می کنند. این سرنوشت ناگفته از سوی بسیاری از زنان جوان در افغانستان تحت حاکمیت طالبان شریک می‌گردد. همانطور که آپارتاید نژادی در جهان با یکی از شاخص های مهم آن مانند ستم سیستماتیک و ساختاریافته توسط گروه حاکم بر گروه دیگر به دلیل نژاد شناخته می شود، ظلم سیستماتیک و ساختارمند طالبان بر زنان نیز به دلیل جنسیت آنان می‌باشد. این ستم تاریخی بر زنان افغان باید توسط جامعه جهانی به رسمیت شناخته شود. حق اساسی زنان مبارز افغان مشارکت سیاسی، اجتماعی و اقتصادی آنهاست که نباید به تحصیل زنان و دختران در میز مذاکره خلاصه شود.
۲. ایجاد محیط کاری امن و حق دسترسی به اطلاعات برای خبرنگاران زن و رسانه‌های زنانه: پس از تسلیم شدن افغانستان به طالبان، زنان افغان به دلیل وجود رژیم ظالم و تک جنسیتی طالبان به حاشیه رانده شدند و از تمامی عرصه های اجتماعی، سیاسی و اقتصادی کناره گیری کردند. در این زمینه، زنان خبرنگار و رسانه های مربوط به زنان آسیب بیشتری دیدند. در سال ۲۰۲۳، کمتر از ۲۰۰۰ خبرنگار در افغانستان فعال بودند که از این میان تنها ۵ درصد زن و بقیه مرد بودند. از ۵۴۳ رسانه فعال شمارش شده قبل از ۲۴ اسد ۱۴۰۰، تنها ۳۱۲ رسانه در اوایل حاکمیت فعال بودند. اکثر رسانه های متعلق به زنان توسط طالبان تخریب یا بسته شدند. زنان خبرنگار شاغل در چند رسانه خصوصی مجبورند صورت خود را با ماسک بپوشانند و دستمزد آنها به کمتر از نصف کاهش یافته است. زنان در پست‌های رهبری رسانه‌ها غایب هستند و دولت کنونی به دلیل زن بودن، زنان خبرنگار را از مصاحبه حذف می‌کند و حتی به آنها اجازه شرکت در نشست‌های خبری را نمی‌دهد. بنابراین باید در این نشست بر ایجاد فضای امن و حق دسترسی به اطلاعات برای زنان خبرنگار و رسانه‌های زنانه تاکید شود.
۳. ایجاد حکومت همه‌شمول: تاریخ افغانستان ثابت می کند که یک حکومت تک بعدی نتوانسته افغانستان را به سوی صلح هدایت کند. ظلم و به حاشیه راندن مردم بر اساس نژاد، قومیت، جنسیت، مذهب و زبان باعث تشدید و طولانی شدن جنگ و تولید افراط گرایی در افغانستان خواهد شد. زنان افغانستان با تجارب سیاسی خود ثابت کرده اند که در حکومت داری توانا هستند. یک حکومت فراگیر که در آن زنان نیز خود را به صورت پویا و فعال در سیاست افغانستان ببینند و حضور معناداری داشته باشند، ضروری است.
۴. افغانستان در تاریخ خود نمایندگان ویژه سازمان ملل بوده را تجربه کرده است. تجربه برخی از این نمایندگان ویژه ناموفق بوده و جنگ در افغانستان شدت گرفته است. نکته قابل توجه این است که این نمایندگان باید درک عمیقی از تمام مردم، سنت ها و مذاهب افغانستان داشته باشند تا بتوانند افغانستان را به سوی صلح هدایت کنند. در غیر این صورت، تلاش‌ها برای برقراری صلح در افغانستان همچنان به صورت ناموفق ادامه خواهد یافت.
۵. صلح پایدار صلحی خواهد بود که در آن عدالت اجتماعی رعایت شود. در طول دو دهه گذشته، هزاران نفر از مردم بی گناه و غیرنظامی افغانستان در اثر حملات انتحاری و بی رویه طالبان کشته، معلول و یا زخمی شده اند. طالبان باید در قبال جنایات غیرانسانی که در دو دهه گذشته مرتکب شده اند پاسخگو ساخته شده و به دادگاه کیفری بین المللی معرفی شود.
- نویسنده : گروه حمایت از رسانه‌های زنان(WMAG)
- منبع خبر : گروه حمایت از رسانه‌های زنان(WMAG)
